In het steeds veranderende landschap van zonne-energie is er één onderwerp dat in de Nederlandse schijnwerpers staat: de salderingsregeling. Sinds vorig jaar is de regering in overleg en er werd gewacht op het definitieve besluit, dat onlangs is gemaakt.
Wat is salderen eigenlijk?
De salderingsregeling, geïntroduceerd in 2004, is een factureringssysteem van nutsbedrijven waarmee klanten die hun eigen stroom opwekken, krediet krijgen voor de elektriciteit die ze aan het net leveren, meestal via zonne- of windenergie. Dit systeem is vooral gunstig voor zonne-energie die overdag wordt opgewekt en windenergie die ’s nachts wordt opgewekt, omdat de timing van de energieproductie geen rol speelt.
Hoe werkt salderen?
De salderingsregeling heeft kleinschalige, gedistribueerde hernieuwbare energieopwekking aanzienlijk gestimuleerd, vooral bij huiseigenaren. Zo kan een huiseigenaar met zonnepanelen op het dak overdag overtollige energie aan het net leveren terwijl die persoon niet thuis is. Als de bewoner later thuiskomt en ’s avonds elektriciteit gebruikt voor verschillende activiteiten zoals verlichting, koken of tv-kijken, wordt de verbruikte energie gecompenseerd door het eerder opgewekte overschot. Bijgevolg kan het zijn dat de huiseigenaar aan het einde van de factureringscyclus merkt dat het factureerbare kilowattuurverbruik bijna nul is. Hoewel deze opzet voordelig lijkt voor consumenten, kunnen elektriciteitsbedrijven een ander perspectief hebben op de implicaties ervan.
Het Nederlandse dilemma
Omdat de meningen over deze kwestie uiteenliepen, kwam de regering met een voorstel om de salderingsregeling geleidelijk af te bouwen. Hun beweegredenen waren onder andere de toenemende populariteit van zonnepanelen en de afnemende belastinginkomsten als gevolg van de regeling – ongeveer €2,8 miljard in 2031 en meer dan €700 miljoen per jaar daarna.
Ondanks het besluit om de regeling in 2017 af te schaffen, werd het meerdere keren uitgesteld, wat het voortdurende debat over het lot van de regeling weerspiegelt.
De beslissing genomen
In recente ontwikkelingen heeft de Nederlandse Eerste Kamer ervoor gekozen om het plan van het kabinet om de salderingsregeling af te bouwen niet te steunen. De reacties op het besluit zijn gemengd, maar één ding is zeker: het besluit brengt duidelijkheid, biedt consumenten zekerheid over hun financiële vooruitzichten en biedt installateurs een duidelijker inzicht in de toekomst.
Waarom is er discussie?
Nutsbedrijven in zowel gereguleerde als gedereguleerde staten hebben zeer hoge vaste kosten die worden gebruikt om de kosten van het bouwen, bedienen en onderhouden van een energiedistributiesysteem te dekken. Deze kosten dekken de bouw, de exploitatie en het onderhoud van het distributiesysteem, inclusief palen, draden, meters en andere benodigde apparatuur. Deze kosten zorgen voor een zekere stroomlevering aan alle klanten, ongeacht de weersomstandigheden, en vereisen voortdurende investeringen in nieuwe technologieën.
Grotere klanten van het nutsbedrijf betalen hun deel van deze vaste kosten meestal in hun vraagprijs (euro per KW) – een functie van hun piekgebruik in een periode van 15, 30 of 60 minuten, afhankelijk van het nutsbedrijf. De meeste particuliere en kleinere klanten betalen echter slechts een klein vast maandelijks bedrag, waarbij alle andere kosten van het nutsbedrijf zijn opgenomen in de prijs per kWh. Dit betekent dat wanneer een klant ingekochte stroom compenseert met opgewekte kWh om netto bijna geen kWh in rekening te brengen, de klant niet bijdraagt aan de vaste kosten die nodig zijn om het systeem te onderhouden waarop de klant vertrouwt. Naarmate meer klanten gebruik maken van saldering, worden er minder vaste kosten in het systeem gestort, wat leidt tot hogere tarieven voor klanten die geen gebruik maken van saldering.
Door de bezorgdheid over klimaatverandering stimuleren regeringen de productie van hernieuwbare energie, zoals zonne- en windenergie, en in Nederland heeft saldering deze overgang versneld. Nutsbedrijven en regelgevende overheidsinstanties erkennen echter het probleem van de vaste kosten en hebben een bovengrens gesteld aan het salderen. Naarmate de vraag naar saldering toeneemt, hebben sommige nutsbedrijven deze limieten bereikt of zullen ze deze bereiken. Als de plafonds worden opgeheven, kunnen meer klanten investeren in kleinschalige opwekking, waardoor hun bijdrage aan de vaste kosten verder afneemt. Als de plafonds gehandhaafd blijven, kan de groei van hernieuwbare energie vertragen, wat in strijd is met het overheidsbeleid. Deze situatie levert winnaars en verliezers op, met de mogelijkheid van alternatieve oplossingen, hoewel het onzeker lijkt of die gevonden zullen worden.
Wat nu?
Hoewel de beslissing om de regeling voor netto meters niet af te schaffen eindelijk wat duidelijkheid heeft geboden, blijft het een kortzichtige beslissing. Energieleveranciers zullen hun eigen methoden creëren om de hogere kosten van zonnepanelen in hun portfolio te compenseren en dit zal op hun beurt onzekerheid blijven creëren voor klanten.
Bij Solar Monkey denken we dat de afschaffing van de regeling onvermijdelijk is en uiteindelijk een geweldige zet is – om drie redenen:
- Het zal consumenten financieel stimuleren om bij te dragen aan het balanceren van het elektriciteitsnet, omdat energie die wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet niet zal worden gecompenseerd met dezelfde waarde als de kosten van de gebruikte energie. Dit zal de business case voor energieopslagsystemen voor woningen verbeteren. Op dit moment worden consumenten aangemoedigd om op elk moment van de dag elektriciteit aan het net terug te leveren, zelfs met negatieve energieprijzen en een overschot aan energie. Dit is geen duurzame situatie.
- Als het teruglevertarief voor (zonne)energie goed is, dan zal de business case voor zonne-energie goed genoeg zijn, omdat de prijzen van zonne-energie zullen blijven dalen.
- Elektriciteitsleveranciers zullen kosten (moeten) doorberekenen aan klanten, wat een complexe en onzekere situatie zal creëren voor de consument. Dit zal de waarde van het voortzetten van de salderingsregeling verminderen.
Solar Monkey’s perspectief
Solar Monkey is voorstander van het geleidelijk stopzetten van de bestaande regeling. Met de huidige regeling staat Nederland voor uitdagingen bij het stimuleren van de energietransitie. De regeling stimuleert consumenten niet om hun zonne-energie zelf te verbruiken of op te slaan, waardoor de problemen binnen het energienet worden verergerd. Hoewel het uitfaseren van de salderingsregeling financiële gevolgen kan hebben voor eindgebruikers, is het essentieel om het bredere perspectief in overweging te nemen.
Kortom, wij zijn van mening dat de beslissing over de salderingsregeling een kortzichtige is. Hoewel het sommige klanten op de korte termijn zal plezieren, bereidt het ons niet voor op een evenwichtiger en duurzamer energienet. Een evenwichtig energienet is van het grootste belang om de energietransitie verder te stuwen.
Wat vinden jullie?
De ontwikkeling gaat door en we nodigen jullie, onze gewaardeerde volgers, uit om jullie gedachten over deze cruciale beslissing te delen. Het debat over de salderingsregeling heeft misschien een mijlpaal bereikt, maar jullie inzichten dragen bij aan het voortdurende verhaal van de energietransitie.
