De zonne-energiemarkt wordt vaak een achtbaanmarkt genoemd, beter bekend als de ‘solar coaster‘. Deze zonne-energiemarkten over de hele wereld, en Nederland in het bijzonder, hebben een enorme groei gekend. Maar tegelijkertijd was er een enorme wisselvalligheid in de vraag met interessante pieken en diepe dalen. In dit artikel bespreken we de stijging in 2022 en de daling in 2023. Bovendien delen we inzichten uit onze gegevens over wat er momenteel gebeurt en wat we in 2024 kunnen verwachten.
Marktinzichten onthullen
We werken vanuit de cockpit van de zonne-energiemarkt en hebben het voorrecht om trends nauwkeurig te volgen en te voorspellen door gegevens te verzamelen van duizenden organisaties die onze software gebruiken. In tegenstelling tot traditionele marktrapporten die gebaseerd zijn op historische en verouderde installatievolumes, geven onze gegevens inzicht in voorlopende indicatoren uit de sales funnels van installateurs. Dit geeft ons een kijkje in de nabije toekomst van installatievolumes. En we delen graag een aantal van deze inzichten met jou!
De piek in 2022 en de daling in 2023
De afgelopen jaren waren een wervelwind. Na de oorlog in Oekraïne begin 2022 en de daaropvolgende piek in de energieprijzen was er een stormloop op zonnepanelen. De vraag steeg explosief, overtrof het aanbod en installateurs hadden moeite om bij te blijven. Sommige stopten zelfs met het maken van offertes door een volle installatieagenda voor het gehele jaar. In deze omstandigheden schaalden veel installateurs op: ze trommelden nieuwe installatieteams op en breidden hun hele organisatie uit.
Dit marktsentiment hield aan tot april 2024, toen de eerste tekenen van marktdaling zichtbaar werden. In de daaropvolgende maanden daalden de installatievolumes met ongeveer 45% ten opzichte van 2022. Het opdrogen van de sales pipeline was zelfs nog ernstiger. In onze gegevens zagen we een daling van >50% in projecten en 30% in verkoopconversie. De verkoopvolumes daalden dus met meer dan 65%! De meeste installateurs zagen dit niet aankomen en waren niet voorbereid. Sommigen moesten zelfs daarom hun deuren sluiten.
Wat veroorzaakte de daling?
Het afgelopen jaar hebben we veel gediscussieerd over de redenen voor de ineenstorting van de markt. Het is moeilijk om één specifieke reden aan te wijzen, omdat wij geloven dat er een mix van verschillende factoren was die samen de onrust veroorzaakten:
- Een rimpeleffect en normalisering van de markt: de stijging van de vraag in 2022 en 2023 werd veroorzaakt door uitzonderlijke omstandigheden. Het leidde ertoe dat veel consumenten hun beslissing over zonnepanelen versneld namen. Zodra de markt enigszins normaliseerde, hadden veel mensen die anders een jaar later zonnepanelen zouden hebben gekocht, al gekocht. Net als een rimpeleffect wanneer je een steen in het water gooit, volgt een dieptepunt altijd na een piek.
- Energieprijzen daalden weer: een belangrijke factor achter de run op zonne-energie was de elektriciteitsprijs. Van een basisprijs van €0,22 per kWh steeg de prijs plotseling naar >€0,50 per kWh. Dat was een tijdje de nieuwe standaard. Toen de prijzen daalden naar € 0,35 per kWh, werd de druk iets minder.
- Tarieven van energieleveranciers: Vandebron was de eerste die begon met het in rekening brengen van een tarief aan eigenaren van zonnepanelen, ter compensatie van de extra kosten die de leveranciers moeten dragen voor de saldering. (Daarover later meer).
- Onzekerheid over de salderingsregeling: de hele reden om dit artikel te schrijven, namelijk de vraag – werd de salderingsregeling voortgezet of afgeschaft? – zou de terugverdientijd voor consumenten aanzienlijk beïnvloeden.
- Negatieve berichtgeving in de media: de nieuw geïntroduceerde tarieven en de onzekerheid over saldering leidden tot zeer negatieve berichtgeving in de media. Een uitzonderlijk pijnlijk bericht van Milieu Centraal beweerde dat de terugverdientijd meer dan 25 jaar kon zijn. Hoewel dit gebaseerd was op onjuiste aannames en later enigszins werd rechtgezet, was de schade al aangericht.
- Algemene economische achteruitgang: de economie als geheel is niet meer zo sterk als voorheen. De kosten van levensonderhoud zijn aanzienlijk gestegen. Hoge inflatie en stijgende rentetarieven maken mensen voorzichtiger met grote investeringen.
De combinatie van al deze factoren zorgde voor een sterke daling van de markt. Veel consumenten stelden hun beslissing om te investeren in zonne-energie uit.
Is er (zon)licht aan het einde van de tunnel, gebaseerd op onze gegevens?
Twee weken geleden, op 13 februari 2024, verwierp de Nederlandse Eerste Kamer het wetsvoorstel om de salderingsregeling in Nederland af te schaffen. Hoewel we teleurgesteld zijn over dit kortzichtige beleid van de Nederlandse regering (meer daarover hier), kan het op korte termijn een positieve impuls geven aan de zonne-energiemarkt. De uitgebreide media-aandacht zou ook een effect kunnen hebben.
Sindsdien houden we de marktvolumes nauwlettend in de gaten.
Deze eerste tekenen geven enige hoop op betere tijden. Maar we moeten ook erkennen dat er geen sprake zal zijn van een wonderbaarlijk herstel en dat partijen te maken zullen krijgen met een nieuwe status-quo van lagere volumes.
De toekomst voorspellen
Vooruitkijkend verwachten we een beperkt herstel op de korte termijn, met verkoopvolumes die naar verwachting met 20%-30% zullen stijgen. Seizoensinvloeden kunnen dit verder stimuleren, want normaal gesproken zien we de verkoop vanaf maart weer aantrekken. Voeg daar een verdere daling van de hardwareprijzen aan toe en we zien wat licht aan het einde van de tunnel.
Maar hoe zal dit op de langere termijn uitpakken? Zal dit leiden tot een volledig marktherstel? Wij denken dat er geen kans is om terug te keren naar het niveau van 2022. Er zijn een paar factoren die ons tot deze conclusie brengen (gericht op zonne-energie voor de residentiële sector):
- De plotselinge stijging van de energieprijzen zal zich waarschijnlijk niet meer voordoen.
- Op meer dan ⅓ van de Nederlandse woningen zijn al zonnepanelen geïnstalleerd. Dit is ongeveer de helft van de geschikte daken, wat betekent dat we in de late meerderheidsfase komen. De meer gecompliceerde daken blijven over, en de meer kritische kopers moeten ook overtuigd worden.
- Hoewel de Nederlandse overheid heeft besloten dat energieleveranciers saldering moeten toestaan, betekent dat niet dat deze leveranciers de veroorzaakte kosten niet op een andere manier in rekening zullen brengen. Ze krijgen overdag goedkope energie en moeten ’s avonds dure energie terugleveren. Voeg dat bij de verminderde voorspelbaarheid van zonne-energie en we hebben nog meer onbalanskosten om rekening mee te houden. Tegen de huidige prijzen kunnen energieleveranciers zich eenvoudigweg geen salderingsregeling veroorloven. Daarom zijn hogere tarieven voor eigenaren van zonnepanelen bijna onvermijdelijk.
Onlangs werd het Nederlandse trendrapport voor zonne-energie gepubliceerd door DNE Research. Zij voorspellen een daling naar ±3 GWp per jaar in 2026. Met name residentieel zonne-energie zal dalen van 2,5 GWp in 2023 naar 1,7 GWp in 2024. Zelfs met het recente nieuws over saldering zijn we geneigd te gokken op een vergelijkbare voorspelling.
Door de daling navigeren
Hoe gaan we het beste met deze situatie om, nu de gloriedagen achter ons liggen en een daling voor de deur staat? Er is een kans dat bedrijven die in de glorietijd de markt betraden de markt uiteindelijk verlaten, via heroriëntatie of faillissement. Wij adviseren diversificatie naar andere productgroepen voor de gevestigde sterke partijen die van plan zijn om in de zonne-energiesector te blijven. Populaire combinaties zijn warmtepompen, EV-laadstations en airconditioning.
We zullen ook meer behoefte krijgen aan slimme en praktische adviseurs die verder kijken dan zonne-energie en nadenken over hoe we meer totaaloplossingen voor duurzaam wonen kunnen leveren. Deze sectoren zullen samen veel mogelijkheden creëren. Sommigen zetten ook stappen op het gebied van energiecontracten, mogelijk in combinatie met batterijen. Zelfs met saldering zal de business case voor batterijen langzaam maar zeker verbeteren, met dynamische tarieven en onbalanspreventie als manieren om waarde te bieden.
Blijf op de hoogte
Solar Monkey blijft toegewijd aan het empoweren van zonne-energiebedrijven. We zullen ook onze inzichten in de ups en downs van de markt blijven delen.
Volg ons op LinkedIn, Facebook, and Instagram for more marketing insights.
Wil je marktinzichten van ons ontvangen?
Blijf op de hoogte met onze gegevens.
Toelichting op de analyse:
- We hebben de cijfers verwerkt met behulp van een vast klantenbestand om de ruis te filteren en je de meest nauwkeurige inzichten te geven.
Je kunt het Nederlandse solar trendrapport hier vinden.
